Logische niveau’s

Het systeem van logische niveau’s is in de vorige eeuw ontwikkeld door onder andere George Bateson. Het systeem geeft inzicht in de werking van organisaties. Dit kan bijvoorbeeld ‘jouw organisatie’ zijn, oftewel de werking van jouzelf in het bereiken van doelen, maar ook in bedrijven en samenlevingen. Het systeem wordt veel gebruikt voor persoonlijke coaching en persoonlijk ontwikkeling.

‘De logische niveau’s van Bateson geven je inzicht in het bereiken van doelen’

Het laat zien, op basis van verschillende lagen, welke aspecten invloed hebben op een organisatie en het bereiken van resultaten binnen die organisatie. De onderste laag heeft de minste invloed, de bovenste laag heeft het meeste invloed. Als iets in een bovenste laag verandert, veranderen bijna altijd de onderste lagen mee. Maar iets wat in de onderste lagen verandert hoeft niet per se invloed te hebben op de lagen daarboven.

Logische niveau’s

Als we bovenstaande figuur bekijken vanuit persoonlijke ontwikkeling dan kun je zien dat het behalen van een doel afhankelijk is van 7 lagen:

• Missie
• Identiteit
• Waarden
• Overtuigingen
• Vermogen/vaardigheden
• Gedrag
• Omgeving/resultaten

Hoe werkt dit voor mij?

Bij iedere laag stel je jezelf de vraag: beschik ik over de juiste omstandigheden om mijn doel te bereiken?

Stel je voor dat je een vreemde taal wilt leren, bijvoorbeeld Spaans. Ten eerste ga je jezelf dan afvragen welke omgeving het beste is om dit doel te bereiken. Waarschijnlijk kom je er snel achter dat een Spaanstalig land dan de beste omgeving is om je doel te bereiken. Ten tweede ga je kijken naar je gedrag. Waarschijnlijk beslis je dan om Spaanse lessen te nemen en bij een Spaanse familie te gaan wonen zodat je je vaardigheden meteen in de praktijk kunt brengen. Kijk je naar je vermogens en vaardigheden dan weeg je af of jij de juiste vaardigheden bezit om de taal snel te leren. Misschien moet je jezelf een studieritme aanleren om zo snel mogelijk Spaans te leren? Of een andere leermethodes aanleren om snel de woordjes te onthouden?

‘Bij ieder niveau stel je jezelf de vraag: beschik ik over de juiste omstandigheden om mijn doel te bereiken?’

Bij overtuigingen kijk je naar je mindset, heb je de juiste attitude om jouw doel zo snel mogelijk te bereiken? Of moet je nog een paar oude overtuigingen loslaten? Zit er misschien iets in de weg om je doel te bereiken? Je waarden en je overtuigingen zetten je aan tot actie. Onze waarden vertegenwoordigen datgene wat wij belangrijk vinden. Deze waarden liggen diep verankerd. Ga bij jezelf na of jij de juiste waarden hebt om jouw doel snel te bereiken? Vind je het echt belangrijk dat je je doel bereikt? Vindt je Spaans leren echt belangrijk? Is jouw doel gestoeld op de waarden en overtuigingen die echt voor jou belangrijk zijn? Of moet je je doel misschien nog een beetje aanpassen zodat het echt bij je past?

De rol van je zelfbeeld en identiteit

Je identiteit is, kortgezegd, het beeld en het gevoel dat je over jezelf hebt. Zolang jouw doel helemaal past bij jouw identiteit dan werkt jouw doel waarschijnlijk activerend en lukt het vrij moeiteloos om je doel te bereiken, mits de onderliggende lagen ook allemaal kloppen natuurlijk. Maar als het niet lukt om jouw doel te bereiken, dan is het goed om bij jezelf de vraag te stellen of jouw doel wel past bij het beeld en het gevoel dat je over jezelf hebt? Wie wil jij zijn? Wat is jouw gewenste zelfbeeld? Zie jij jezelf bijvoorbeeld wel als Spaanstalige?

Uiteindelijk komen we bij bovenste laag, de missie. Deze laag stijgt boven alle andere lagen uit en verbindt tegelijkertijd alle andere lagen met elkaar. Het is voor ons als mens belangrijk om onze missie te vervullen. Daar worden we gelukkig van. Hier komt ook een stukje spiritualiteit bij kijken, een stuk zingeving. Als jouw doel jou een zinvol gevoel geeft, passend bij jouw levensdoel, dan werkt dit activerend en motiverend.

Kortom, de logische niveau’s van Bateson geven je inzicht in het bereiken van doelen. Het maakt duidelijk hoe en waarom het bereiken van doelen wel of niet lukt en waar het van afhankelijk is. Mocht je ergens tegenaan lopen in het bereiken van je doelen dan geeft dit systeem inzicht in wat je zou kunnen veranderen. Sommige lagen zijn makkelijker aan te passen dan anderen. Hoe verder we naar boven komen hoe dieper de lagen geankerd zijn in ons systeem. Daarom is het ook goed om kritisch te kijken naar je doel, waar je naar streeft. Soms moet je het doel aanpassen aan jou in plaats van andersom. Als alle lagen kloppen dan staat niets je meer in de weg om jouw doel te bereiken. We noemen dit ook wel ‘in de flow’ zijn. Alles klopt: het grote geheel, je gevoel, je verstand, de omstandigheden, je vaardigheden en mindset.

Wil jij met jezelf aan de slag voor meer zelfkennis en persoonlijke ontwikkeling? Download dan de gratis NLP handleiding.