NLP MASTER PRACTITIONER OPLEIDING

LIFE-CHANGING TRAINING IN PERSOONLIJK MEESTERSCHAP
Sinds 2007 hebben meer dan 15.000 laaiend enthousiaste deelnemers NLP-trainingen bij ons gevolgd

HET BESTE WAT ER WERELDWIJD TE VINDEN IS VOOR PERSOONLIJKE GROEI

  • Life changing NLP Master opleiding in persoonlijk meesterschap
  • 16 juni t/m 22 juni (7 dagen) & 31 oktober t/m 2 november (3 dagen)
  • Door Robin Stevens, de bekendste NLP-trainer van Nederland
  • Gebaseerd op inzichten uit NLP (Neuro Linguïstisch Programmeren), NHR (Neuro Hypnotic Repatterning), DHE (Design Human Engineering) Hypnose, Trancewerk, Tibetaans Boeddhisme en Advaita
  • Na deze training leef je eindelijk het leven dat je écht wilt!

VOOR ALS JE:

  • De NLP Practitioner opleiding hebt gedaan en toe bent aan de volgende stap.
  • Merkt dat je nog niet in alle situaties NLP toe kunt passen en dat wel graag wilt.
  • Voelt dat je daardoor toe bent aan verdieping en weer een intensieve onderdompeling wilt.
  • Meer grip wilt krijgen op negatieve emoties zoals onrust, faalangst of stress
  • Nóg effectiever wilt leren communiceren door slim gebruik te maken van stem, lichaamstaal en energie.
  • Meer in de flow wilt blijven na afloop van de NLP opleiding zodat oude patronen geen vat meer op je krijgen.
Aanmelden
  • "Echt een NEXT-LEVEL ervaring" - Flavia van As (52)
  • "Wat een geweldige ervaring weer" - Robin de Groot (39)
  • "Fantastische leermeester!" - Olaf van Daalen (47)

Ben je er klaar voor?

Het is van de meest gestelde vragen na de NLP Practitioner opleiding.

‘Ben ik nu al wel goed genoeg om de Master te doen?’

Het antwoord is simpel: Ja!

De NLP Master Practitioner is namelijk het logische vervolg op de NLP Practitioner opleiding.

Waar het in de Practitioner vooral gaat over bewustwording en het aanleren van technieken, draait de Master om verdieping en om het overstijgen van de technieken.

Na onze zevendaagse NLP Practitioner zit je vaak even op een roze wolk. Je voelt je helder, krachtig, rustig.

Maar na een tijdje neemt het dagelijks leven het weer over. Je merkt dat je terugschiet in oude patronen — of dat je nieuwe situatie ook weer nieuwe uitdagingen met zich meebrengt.

Precies dáár begint de Master.

Niet als je al een expert bent.

Maar als je voelt: ik beheers het nog niet helemaal, ik heb behoefte aan verdieping.

Je hoeft dus niet alles perfect te beheersen. Sterker nog: dat is juist waar de Master overgaat. Je leert om technieken te overstijgen en te gaan werken vanuit jezelf.

Hoe we dat doen?

We starten met een intensieve 7-daagse training, net zoals in de Practitioner.
Zeven dagen waarin je echt de diepte in gaat. Met de groep, maar vooral met jezelf.

Daarna volgt een zomer om alles te laten bezinken, met tussendoor een paar online integratiesessies.

En in het najaar komen we weer samen voor een driedaagse verdieping, waarin alles op z’n plek valt.

Ben je benieuwd of dit voor jou het juiste moment is?
Dan is het slim om even te bellen. We denken graag met je mee.

Plan hier een belafspraak in.

Aanmelden
  • "Super training, geleerd hoe ik de regie over mijn leven pak!" - Antoinet Joosten (46)
  • "Sinds de training heb ik het gevoel op een roze wolk te lopen" - Anita Woldring (49)
  • "Zowel zakelijk als privé heeft deze training mij als mens heeft verrijkt!" - Pim Wolterink (37)

Zo pakken we het aan:

NLP Master Practitioner: een life-changing opleiding in persoonlijk meesterschap.

Gebaseerd op de krachtigste inzichten uit NLP, NHR, DHE, hypnose, trancewerk, Tibetaans boeddhisme en Advaita.

  • Eén training, twintig jaar ervaring

Je krijgt het beste van alles wat ik in twintig jaar leerde van de meest toonaangevende trainers ter wereld — samengebracht in één praktisch, doorleefd programma.

  • Gebouwd op praktijkervaring

Alles wat je leert is gebaseerd op achttien jaar werken met duizenden mensen — geen droge theorie, maar wat écht werkt in het echte leven.

  • We leven wat we trainen

We gebruiken NLP zelf dagelijks: in onze keuzes, relaties, werk, en zelfs op zee. Denk: een twee jaar durende zeilreis, een nieuw leven beginnen in Spanje en werk dat al twintig jaar energie geeft.Kortom, onze dromen waarmaken. En dat kun jij ook!

  • Het werkt. Echt.

Deelnemers transformeren hun leven op grote en kleine manieren: van nieuwe bedrijven of wereldreizen tot gewoon veel lekkerder in je vel zitten. Lees hieronder maar eens een paar enthousiaste verhalen van deelnemers.

  • Blijvende verandering door spreiding in de tijd

Met twee live trainingsblokken én online integratiesessies tussendoor, blijft het niet bij inzichten — je integreert het in je dagelijks leven.

Je wordt niet alleen NLP Master.

Je wordt meester over je eigen leven.

Dit gaan we doen:

🧘‍♂️ Grip op je emoties

  • Hoe je stopt met vechten tegen onrust, twijfel of faalangst — en leert voelen wat er echt speelt.
  • Hoe je oude patronen en verhalen loslaat, zonder jezelf opnieuw te hoeven analyseren.
  • Hoe je leert aanwezig te zijn in het nu, zonder steeds te vluchten naar je hoofd, je verleden of een perfecte toekomst.

🪷 Switchen tussen controle en overgave

  • Hoe je leert voelen wanneer je moet bijsturen — en wanneer je gewoon beter even niets doet.
  • Hoe je loslaat wat je niet kunt controleren, zonder meteen alles maar over je heen te laten komen.
  • Hoe je ontspant in het niet-weten, en toch vol vertrouwen blijft bewegen richting wat klopt.

🌀 De kracht van hypnose

  • Hoe je jouw onbewuste opnieuw programmeert zodat je al je doelen onbewust bereikt zonder er bewust iets voor te doen.
  • Hoe je onder hypnose oude patronen opspoort, de ruimte geeft, doorziet en ze vervolgens lachend los kunt laten.
  • Hoe je stiekem je kinderen, partner, klanten of collega’s hypnotiseert zodat ze beter naar je luisteren.

🌫️ Energy clearing & innerlijke ruimte

  • Hoe je leert voelen wat van jou is (en wat niet) en wat je al veel te lang met je meedraagt.
  • Hoe je jezelf en anderen energetisch opschoont, zodat de energie weer kan stromen
  • Hoe je energie die van jou is terughaalt uit het verleden, van mensen, plekken of situaties.

🎤 Charisma & communicatie

  • Wat het belangrijkste instrument is dat je hebt en hoe je dat gebruikt om instant verbinding te krijgen met de mensen om je heen.
  • Hoe je verhalen vertelt die blijven plakken waardoor jouw publiek op het puntje van hun stoel naar je zit te luisteren.
  • Hoe je jouw eigen stijl van spreken en verbinden ontwikkelt, zonder trucjes onnatuurlijk gedrag.

🔥 Leven op jouw voorwaarden

  • Hoe je jouw energie en tijd vrijmaakt voor de dingen die voor jou het allerbelangrijkste zijn.
  • Hoe je jezelf motiveert om belangrijke dingen te doen, ook als je een smartphone junkie bent die stiekem liever blijft zitten scrollen.
  • Hoe je jouw onbewuste laat meewerken aan een leven vol gezondheid, succes en vrijheid.

🧠 Focus & richting

  • Hoe je je aandacht traint zodat je niet steeds wordt meegezogen in ruis, twijfel of to do lijstjes.
  • Hoe je focus houdt op wat er echt toe doet — ook als de boeven uit silicon Valley steeds je aandacht stelen.
  • Hoe je van ‘ja zeggen op alles’ naar bewuste keuzes gaat zodat je leven meer van jou gaat voelen.

🔍 En bovenal: NLP op jouw manier

  • Je leert NLP niet alleen véél beter toepassen — je maakt het eigen.
  • Je creëert je eigen NLP technieken, die heel goed bij je passen.
  • Je wordt niet alleen NLP Master, maar vooral meester over je eigen leven.

 

Aanmelden
  • "NLP Practitioner Master geeft zeer mooie diepgang, verrijking!" - Susanne de Groot (46)
  • "Inspirerende, boeiende, mooie en leerzame 10 daagse opleiding!" - Erick Hansen (49)
  • "Een van de beste keuzes die ik ooit heb gemaakt!" - Kim Halsteren (37)

Ervaringen van cursisten

"Vrij en creatief toepassen van technieken en inzichten"

De Master Practitioner was voor mij een prachtige aanvulling op wat ik eerder in de trainingen van Robin had geleerd. Daar waar de Practitioner zich vooral richt op het aanleren van technieken en het doorgronden van taalpatronen, gaat de Master Practitioner veel meer over het vrij en creatief toepassen van de technieken en inzichten. Het gaf me zelfvertrouwen om te ervaren hoe makkelijk het toepassen van NLP wordt als je geleerde inzichten van binnenuit boven laat komen en ze op je gevoel gaat gebruiken. Er vallen steeds meer puzzelstukjes op hun plek en het wordt steeds eenvoudiger om je goed en positief te voelen en om je eigen strategieën te doorzien en te wijzigen in constructieve patronen.

De dagen met de verschillende gasttrainers waren zeer boeiend en een echte aanvulling op de dagen met Robin. Hoe kun je je stem gebruiken om meer te bereiken? Hoe kom je in contact met je creativiteit en je intuïtie? Hoe geef je expressie aan je gevoelens en aan wat je wilt? En hoe krijg je meer controle op wat je voelt door middel van je adem? Allemaal boeiende thema’s om nog meer grip te krijgen op alle processen in mijn lijf en in mijn brein, zodat ik me steeds sterker, ontspannen en vol zelfvertrouwen voel en met steeds meer plezier en enthousiasme mijn leven kan leiden en het pad kan volgen dat bij mij past.”

"Een diep emotionele reis waarin ik enorm ben gegroeid"

Toen ik van werkgever wisselde, kreeg ik de kans om een opleiding te volgen. Ik wist meteen: dat wordt NLP bij Robin. En wat ben ik blij met die keuze! De Master-opleiding heeft mijn leven compleet veranderd. Het was een diep emotionele reis waarin ik enorm ben gegroeid.

Op het gebied van mijn eigen mindset is alles volledig anders geworden. Ik ben me nu veel bewuster van mezelf en mijn patronen. Wat we met onze taal doen en wat we dagelijks tegen onszelf zeggen, bepaalt voor een groot deel hoe we in het leven staan. Als je je daar niet van bewust bent, volg je die patronen klakkeloos, zelfs als ze niet goed voor je zijn. Door die bewustwording ben ik anders tegen mezelf gaan praten, en dat heeft me veel innerlijke rust gegeven. Ik merk dat ik nu een soort filter heb, waardoor ik dichter bij mezelf blijf. Vaak vraag ik me af: “Is dit wel zoals het lijkt?” Het is me heel duidelijk geworden dat er niet zoiets bestaat als één waarheid; iedereen heeft zijn eigen waarheid. Dat is niet goed of fout, maar het verschilt wel van elkaar.

Zowel zakelijk als privé merk ik het effect van de training. Mijn gesprekken zijn veel effectiever, en ik hoor regelmatig: “Goh, ik vertel jou dingen die ik aan niemand anders vertel.” Vroeger stond ik erom bekend vrij hard en confronterend te zijn in mijn uitspraken. Nu ben ik nog steeds duidelijk, maar veel zachter. Dat is niet alleen fijner voor mij, maar ook voor de mensen met wie ik praat. Daarnaast voel ik me minder snel persoonlijk geraakt of onzeker tijdens gesprekken. Als iets niet goed gaat, hoeft dat niet meteen aan mij te liggen. Daar pluk ik bijvoorbeeld in verkoopgesprekken veel de vruchten van.

Sinds de training heb ik voor het eerst echt een doel in mijn leven. De komende tijd wil ik me verder verdiepen in taalpatronen en hypnotherapie. Ik was enorm onder de indruk van hoe Robin op een van de laatste dagen een snelle inductie deed. Het mooie is dat ik dat nu zelf ook kan en toepas, en dat vind ik geweldig om te doen. NLP werkt voor iedereen, omdat het gewoon aansluit op hoe je brein werkt. Dat vind ik heel bijzonder.

Deze mindset kan ik ook aan mijn kinderen meegeven. Als ik zie hoe ver mijn jongste zoon is gekomen en hoe hij nu in het leven staat, ben ik ontzettend trots. Hoe hij met zijn werkgever praat en de zaken voor zichzelf regelt, is geweldig om te zien. Laatst complimenteerde ik hem en zei: “Je hebt die gesprektechnieken goed onder de knie.” Hij antwoordde: “Maar ik heb ook echt een goed voorbeeld.” Hoe mooi is dat?

Ik ben ontzettend trots op jullie en de opleiding, en ik ben zo blij dat ik het gevolgd heb. Ik kan het echt aan iedereen aanraden. De belofte dat de NLP Master Practitioner een life-changing programma is, klopt helemaal.

"Een buitengewone investering in jezelf, je leven, in je relaties, en een 180 graden draai wat betreft je kijk op de wereld is wat het mij bracht."

“Deze training heeft me laten inzien dat het uiteindelijk vooral gaat om al onze zintuigen en wat we daarmee doen. Alles wat ik heb geleerd is in essentie zó simpel, en tegelijkertijd waardevoller dan wat voor investering dan ook. Een buitengewone investering in jezelf, je leven, in je relaties, en een 180 graden draai wat betreft je kijk op de wereld is wat het mij bracht.

In deze training ga je een heel stuk dieper op de inhoud van NLP waarbij je heel creatief moet zijn soms en ook zeker uit je comfortzone wordt getrokken; maar ook hier ben ik van perspectief veranderd want op een gegeven moment wilde ik gewoon fouten maken zodat ik er extra uit zou halen en maximaal zou groeien. De dagen zijn afwisselend, maar alles wordt behandeld, en ik vond het zelfs jammer toen het erop zat, ook al kan het wel intensief zijn omdat je zo ontzettend veel oefent, leert en ontdekt over jezelf. Ik vind Robin zo’n inspirerend persoon om naar te luisteren en ik heb heel veel van hem geleerd door de bijzondere en vaak nuchtere verhaaltjes die hij vertelde, zijn gevoel voor humor en metaforen die hij gebruikte, was het een fantastisch kloppend geheel wat nooit saai werd.

Al met al een DIKKE AANRADER en het méér dan waard voor iedereen die zijn leven naar een hoger leven wilt tillen.”

"Ik weet waar ik vandaan kom en dat dankzij deze training alles is veranderd."

“Een paar jaar geleden had ik het idee dat de wereld om mij heen, figuurlijk, in brand stond. Mijn leven was gehaast en persoonlijk werd ik steeds afstandelijker, mijn relatie werd stond op het spel waardoor ik wel moest veranderen.

Ik kwam bij Robin en Liza terecht nadat ik een traject op persoonlijk ontwikkeling was gestart. De training bij Robin en Liza was voor mij life-changing. De manier hoe Robin en Liza de training indelen zijn voor mij veelzeggend. Doordat het puur is en met eigen verhalen nemen ze je mee op reis.

De technieken die je uitgelegd krijgt zijn makkelijk toepasbaar waardoor jij ze ook kan toepassen in jouw dagelijkse leven. Ik kan de trainingen alleen maar aanbevelingen aan een ieder die wel eens vastloopt of die zich wil doorontwikkelen in persoonlijke ontwikkeling.”

"Toen pas drong het tot me door dat ik me zo lekker voelde door de oefening die we net gedaan hadden."

“Als bankier had ik een aantal collega’s die dankzij de manier waarop ze hun boodschap overbrachten veel meer voor elkaar kregen dan anderen. Altijd gemotiveerd om bij te leren ging ik een paar keer met ze mee naar klantgesprekken en vroeg ze wat hun geheim was. Het bleek dat ze allemaal een NLP-training hadden gevolgd.

Eenmaal in de training bij Robin aangekomen was ik eerst sceptisch. Ik kom uit een harde zakenwereld en ben een down to earth guy. Ik was bang dat het te veel zweverig gedoe zou zijn.

Het moment waarop dat veranderde was tijdens een oefening doen waar we een positieve herinnering uit het verleden leerden verankerden in het heden. Ik moest denken aan mijn bruiloft. Ik ben nu vijf jaar getrouwd en die bruiloft was voor mij een heel mooi moment. In die oefening zag ik mezelf weer helemaal voor me in mijn trouwpak en ik voelde me weer net zo fantastisch als tijdens die dag zelf.

Een half uurtje na die oefening liep ik fluitend door de gang van het hotel waar de training was en ik voelde me heel goed en lekker ontspannen. Gek dacht ik bij mezelf, want daar was eigenlijk geen directe aanleiding voor. Toen pas drong het tot me door dat ik me zo lekker voelde door de oefening die we net gedaan hadden.

Zoals ik al zei sta ik met twee voeten op de grond, maar vanaf dat moment was ik echt om. Er veranderde gewoon iets in de manier waarop ik naar mijn eigen gevoelsleven ging kijken. Vroeger nam ik mezelf soms behoorlijk serieus en kon ik hard en zakelijk zijn. Maar door de inzichten die ik kreeg tijdens de training en de vele oefeningen die we samen deden werd die glimlach op mijn gezicht alsmaar groter. Blijkbaar viel het op want zowel Robin als Liza en andere deelnemers zeiden dat steeds tegen me, waardoor die glimlach natuurlijk nog groter werd.

Enfin. Het hek was dus van de dam, want in het jaar dat volgde heb ik alle trainingen gevolgd bij Robin die hij aanbood, waaronder de NLP Master Practitioner opleiding. Het maakte me ook niet meer uit of mijn werkgever het wel of niet ging vergoeden. Ik heb me aangemeld en gedacht, ik ga dit doen. En daar heb ik geen seconde spijt van gehad. Het is eigenlijk bizar wat voor positieve invloed het allemaal heeft.

Vlak na de training werd ik plotseling ontslagen. Normaal gesproken zou ik van zoiets echt compleet van mijn stuk zijn geweest, maar dankzij alles wat ik hier geleerd heb reageerde ik er nu behoorlijk relaxt op. Zo relaxt dat mijn vrouw haar wenkbrauwen verbaasd optrok en zich afvroeg hoe het mogelijk was dat ik zo’n groot incasseringsvermogen had. In de maanden daarna was het net alsof ik getest werd want mijn ex-werkgever maakte het me behoorlijk lastig. Maar ik kon er dankzij de juiste mindset uitstekend mee omgaan. Iets dat me zonder de trainingen nooit gelukt was. 

Ook mijn relatie is veel beter geworden dankzij de inzichten die ik van Robin kreeg. Het was eigenlijk na een hoofdstuk uit zijn boek De Kracht van NLP. Het ging over het je partner dingen gunnen en minder proberen haar aandacht te claimen. Toevallig vroeg mijn vrouw me nadat ik dat gelezen had die avond of ik er problemen mee had als ze een retraite ging volgen ergens in het buitenland, helemaal in haar eentje. Ik denk dat ik daar voor de trainingen echt lastig had gevonden maar nu voelde ik heel sterk dat het okay was om haar dit te gunnen. Dat soort openheid en zachtheid was ik helemaal niet van mezelf gewend en het ontroerde me om te merken hoe goed het ons allebei deed. Dit in combinatie met dat we veel meer naar elkaar zijn gaan luisteren heeft mijn relatie in veel opzichten nog beter gemaakt dan ze al was.

Wat ook echt bijzonder was, is dat ik tijdens de Master steeds minder begon te oordelen over mensen. Van nature werd ik aangetrokken door bepaalde mede deelnemers waar ik een klik mee had. Naarmate de training vorderde ging ik ook oefeningen doen met mensen die ik wat minder fijn vond om mee te werken. Of ik zal het maar gewoon eerlijk zeggen, waar ik me een beetje aan ergerde. Grappig genoeg bleek dat ik toen ik me over mijn oordelen had heen gezet dat ik juist met hen heel plezierig kon samenwerken en dat het precies die mensen waren met wie ik na de training nog contact heb gehouden.”

"Een week om nooit te vergeten"

“Robin heeft een zeer authentieke en persoonlijke stijl van training geven. De invulling van de lesdagen zijn specifiek toegepast op de bewuste en onbewuste vraag van de groep en tegelijkertijd leer je alles wat je nodig hebt om jezelf NLP MASTER te mogen noemen. Het is magisch hoe Robin als trainer al zijn eigen ervaring en kennis op zo’n natuurlijke en bijzondere manier kan overbrengen. Humor, verhalen en anekdotes, oefenen en praktijk sessies, verleden en toekomst, maar vooral in het nu zijn – met elkaar… Robin zorgt voor een onbeschrijfelijk gevoel van verbinding met de groep, waardoor je de lesdagen ervaart als een heerlijke vakantie en het goede gevoel nog weken lang met je meedraagt.”

Wie is Robin Stevens?

Robin Stevens is de bekendste NLP-trainer van Nederland.

  • Internationaal NLP-trainer, spreker en schrijver over persoonlijke ontwikkeling
  • Auteur van de bestsellers De Kracht van NLP & Verbinding Zonder Wifi en het boek Maak je dromen waar met NLP
  • Zijn tweede boek Verbinding zonder Wifi was het op een na bestverkochte Managementboek van 2020
  • Meer dan 15.000+ mensen getraind in binnen- en buitenland
  • Veelgevraagd spreker top-500 bedrijven, MKB en banken.

Certificering

Het jaarprogramma is als NLP Master Practitioner opleiding erkend door Stichting NLP Kring, door The Society of Neuro Linguistic Programming en geregistreerd bij het Centraal Register voor Kort Beroepsonderwijs (CRKBO). Ook voldoen wij aan de eisen van het NRTO: de Nederlandse Raad voor Training en Opleiding.

The Society of NLP is opgericht door een van de grondleggers van NLP en daarmee de meest betrouwbare internationale NLP-instantie.

Nadat je de gehele training met succes hebt doorlopen, ben je gecertificeerd NLP Master Practitioner. Als bewijs hiervan ontvang je een officieel bewijs van deelname. Op verzoek kunnen we ook een certificaat bij de Society of NLP voor je aanvragen.

NLP   

Trainingslocatie: Bilderberg Hotel 't Speulderbos

In een oase van rust op de Veluwe ligt Bilderberg Hotel ’t Speulderbos in Garderen.

We ontvangen je bewust hier op deze relaxte plek zodat je echt weg bent van je dagelijkse omgeving. Afstand van je dagelijkse rolpatronen, je zakelijke verplichtingen, je gezinsleven en je to-do lijstjes. Het geeft je de kans om helemaal los te komen en je leven vanaf een afstandje te bekijken.

Je kan ’s avonds na afloop naar huis rijden als je wilt, maar je kan er ook voor kiezen om lekker te blijven overnachten. Blijven slapen heeft als voordeel dat de hele week in de trainingsbubbel kan blijven en ’s avonds in alle rust kan verwerken  wat er die dag is langsgekomen.

Maak een lekkere boswandeling, ga in de sauna van ’t hotel, of trek baantjes in het overdekte zwembad voordat de trainingsdag begint. Het helpt om allemaal om lekker in de flow te blijven en deze week helemaal voor jouzelf te maken.

Data en investering

Data:

Tiendaagse training in twee delen:

  • Maandag 16 juni t/m zondag 22 juni 2025 (7 dagen)
  • Vrijdag 31 oktober t/m zondag 2 november 2025 (3 dagen)

(Nog 3 plekken vrij!)

Investering:

Normaal
3975 euro

Nu
3495 euro 

Betalen in termijnen is mogelijk. De opleiding vrijgesteld van BTW.

De NLP Master Practitioner opleiding is het vervolg op de NLP Practitioner opleiding.

Inclusief:

  • In totaal 10 dagen training van Robin Stevens & gasttrainers
  • Erkend diploma van The Society of NLP
  • Alle dagen koffie, cappuccino’s, thee en een lekkere lunch

Exclusief: Reis- en verblijfskosten

Verkennend gesprek:

Wil je eerst even kennismaken of bijpraten? Leuk! Plan dan via deze link een verkennend gesprek in en dan spreken we elkaar snel.

Aanmelden voor de NLP Master Practitioner opleiding

Aanmelden voor de NLP Master Practitioner opleiding

  • Factuuradres

    (Indien afwijkend van bovenstaand adres)
U bent hier: Home NLP Opleidingen NLP Master Practitioner Opleiding