Hoe voorkom je teleurstellingen?

Stel je eens voor dat je van plan bent om een relaxte vakantie te maken met je gezin. Op internet zie je mooie foto’s van een hotel, dat prachtig aan een azuurblauwe zee ligt. Er is een zwembad voor de kinderen en zelfs een miniclub waar je ze overdag heen kunt brengen, zodat jij en je partner samen kunnen relaxen. Ook is er de hele dag een buffet waar je onbeperkt de heerlijkste dingen kan eten. Je ziet jullie daar wel zitten in dat kleine paradijsje en vult online het boekingsformulier in. Het is een hoop geld, maar toch doe je het, want dit hebben jullie wel verdiend na een jaar hard werken. Na het boeken begin je jezelf helemaal voor te stellen hoe heerlijk het zal zijn om daar straks te zijn met je gezin. Samen met je partner en je kinderen maken jullie elkaar tijdens het avondeten nog enthousiaster.

‘Teleurstelling vereist adequate planning’

En dan, na maanden uitkijken naar die mooie vakantie is het eindelijk zover. Na een lange reis kom je aan bij het hotel. Maar als je komt aanrijden blijkt dat het hotel weliswaar aan zee ligt, maar ook midden op een industrieterrein. Het eten op het buffet blijkt vooral veel vis te zijn en daar houd je niet van. Het zwembadwater is te koud en de medewerkers van de miniclub blijken alleen Koreaans te spreken. Kortom, je bent flink teleurgesteld. De rest van de vakantie zit je te balen en je schrijft als je thuiskomt een boze recensie over de reisorganisatie.

Als je nog eens gaat nalezen op de website of de reisorganisatie zijn beloftes wel na is gekomen blijkt dat eigenlijk toch gewoon het geval te zijn. Als je goed kijkt, kan je zelfs op de foto’s zien dat het hotel op een industrieterrein ligt en staat er gewoon bij dat het animatieteam alleen Koreaans spreekt. Nu ben je niet alleen teleurgesteld over de mislukte vakantie, maar ook nog eens boos op jezelf, omdat je niet goed gelezen hebt voordat je boekte.

Teleurstelling vereist adequate planning

In bovenstaand voorbeeld zie je dat mensen vaak vooral teleurgesteld raken, omdat de verwachtingen die ze hadden niet worden waargemaakt. In eerste instantie hebben we de neiging om andere mensen daar de schuld van te geven. We wijzen bijvoorbeeld beschuldigend naar de reisorganisatie, omdat deze niet gedaan heeft wat wij hadden verwacht. In liefdesrelaties zie je vaak dat de ene partner teleurgesteld is omdat de andere nooit uit zichzelf bloemen meeneemt, zijn sokken opruimt of initiatief toont om te vrijen.

Het voelt logisch om de ander daar de schuld van te geven, omdat wij onszelf hadden ingebeeld dat die ander deze verwachtingen zou waarmaken. Maar het interessante is dat de ander vaak helemaal niet op de hoogte is van deze verwachtingen. Als we deze verwachtingen kenbaar maken, heb je grote kans dat je nog diezelfde dag bloemen krijgt. Of de reisorganisatie je adviseert een ander hotel te boeken.

Voor een deel kunnen we dus voorkomen dat we teleurgesteld raken, door goed te kijken of we onze verwachtingen wel hebben uitgesproken. Maar zelfs als we dat hebben gedaan, bestaat er nog steeds een grote kans dat ons mentale plaatje zoveel verwachtingen bevat waaraan voldaan moet worden, dat de kans op teleurstelling bijna onvermijdelijk is. We hebben dus eigenlijk onze eigen teleurstelling gepland door te veel of te hoge verwachtingen te hebben. We vergelijken de situatie zoals hij is steeds met de situatie die we ons hadden voorgesteld. Iedere keer dat we dat doen is het resultaat een mismatch en raken we weer teleurgesteld.

Ik had een vrijgezelle vriendin, die een lijstje had met wel twintig kenmerken waar haar toekomstige partner aan moest voldoen. Ze was al een paar jaar aan het daten. Bij elke date raakte ze weer enorm teleurgesteld, omdat de partner niet alle positieve eigenschappen bezat. Op deze manier kreeg ze natuurlijk nooit een partner die helemaal geschikt was. Maar zij zag niet dat veel potentiële partners eigenlijk hartstikke leuk waren. Zij was te druk met het vasthouden aan haar verwachtingen.

‘We hebben dus eigenlijk onze eigen teleurstelling gepland door te veel of te hoge verwachtingen te hebben.’

Vage plannen maken

Plannen maken en dromen is natuurlijk leuk en kan je enorm veel energie geven. Maar de kunst is je te realiseren dat jouw plannen alleen maar dromen zijn van een mogelijke toekomst. De kans is heel klein dat je plannen precies zo uitkomen zoals jij het jezelf inbeeldt. Dus als je plannen maakt, is het slim om je plannen zo vaag mogelijk te houden. Bijvoorbeeld door te zeggen: ‘Het lijkt me leuk om iemand te ontmoeten waar ik het gezellig mee heb’.

Of: ‘Het lijkt me lekker om op vakantie te gaan naar een warm land’. De rest kun je dan openlaten. Op die manier sta je open voor alles wat erna komt. Er is dan weinig kans op teleurstelling en veel kans op tevredenheid. Grote kans dat diegene waarmee je het gezellig hebt een heleboel positieve eigenschappen heeft. En grote kans dat je snel tevreden bent als je de auto of het vliegtuig pakt naar een willekeurig land ten zuiden van Nederland.

‘ Dus als je plannen maakt, is het slim om je plannen zo vaag mogelijk te houden.’

De kunst is om het leven zoveel mogelijk te accepteren zoals het zich voordoet. Want hoeveel plannen je ook maakt, er is altijd een kans dat het anders loopt. Je kan jouw leven voor een groot deel zelf bepalen, maar er zijn ook altijd gebeurtenissen die je niet kunt controleren. Hoe meer je leert te accepteren hoe je leven verloopt, hoe minder verwachtingen je hebt. Hoe meer je accepteert wat er op je pad komt, hoe groter de kans is dat je er uiteindelijk zelfs heel blij mee bent.

Over Robin Stevens

Robin Stevens organiseert sinds 2007 NLP opleidingen en trainingen in persoonlijke ontwikkeling. Hij publiceerde in 2017 de bestseller: De kracht van NLP. Interviews en columns van Robin verschenen onder andere in: LINDA, JM Ouders, TV West, Managementboek en diverse lokale media